Quá trình phôi làm tổ trong IVF diễn ra như thế nào?
“Hành trình tìm con” bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là một quá trình đầy thử thách. Trong đó, giai đoạn phôi làm tổ thành công trong tử cung là một cột mốc vô cùng quan trọng, đánh dấu sự khởi đầu của một thai kỳ khỏe mạnh. Vậy quá trình này diễn ra như thế nào?
Giai đoạn phôi được chuyển vào tử cung
Sau quá trình thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), phôi sẽ được nuôi cấy trong phòng lab từ 3 đến 5 ngày. Giai đoạn này cực kỳ quan trọng để đảm bảo phôi phát triển khỏe mạnh trước khi được chuyển vào tử cung của người mẹ.
Thông thường, các bác sĩ sẽ lựa chọn những phôi có chất lượng tốt nhất, dựa trên các tiêu chí về hình thái và tốc độ phát triển, để tăng cơ hội làm tổ thành công. Quá trình chuyển phôi thường diễn ra nhanh chóng và không gây đau đớn. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống thông nhỏ, mềm để đưa phôi vào buồng tử cung, vị trí lý tưởng để phôi có thể bám và phát triển.
Quá trình phôi bám vào thành tử cung
Sau khi được chuyển vào tử cung, phôi có thể mất từ 3-5 ngày để bám chặt vào niêm mạc tử cung. Quá trình này gồm 3 giai đoạn chính:
- Tiếp xúc: Phôi tiếp xúc với lớp niêm mạc tử cung.
- Bám dính: Phôi dính chặt vào thành tử cung.
- Xâm nhập: Phôi bắt đầu xâm nhập sâu hơn vào lớp niêm mạc để hình thành nhau thai.
Yếu tố then chốt ảnh hưởng đến quá trình làm tổ:
- Chất lượng phôi: Phôi phải có chất lượng tốt, đủ khả năng phát triển và xâm nhập vào niêm mạc tử cung.
- Niêm mạc tử cung: Niêm mạc tử cung phải đủ dày, có cấu trúc tốt và “sẵn sàng” để đón nhận phôi.
- Môi trường tử cung: Môi trường trong tử cung phải ổn định, không có các yếu tố gây viêm nhiễm hoặc bất thường khác.”
Sự thay đổi nội tiết tố sau khi phôi làm tổ
Khi phôi đã bám thành công vào niêm mạc tử cung, cơ thể người mẹ sẽ trải qua một loạt các thay đổi nội tiết tố quan trọng để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. Các hormone này đóng vai trò then chốt trong việc duy trì thai kỳ và đảm bảo thai nhi nhận đủ dưỡng chất cần thiết.
Những thay đổi nội tiết tố chính bao gồm:
- Tăng nồng độ hCG (Human Chorionic Gonadotropin): hCG là hormone được sản xuất bởi phôi thai sau khi làm tổ. Nồng độ hCG tăng dần theo thời gian và là cơ sở để xác định có thai bằng que thử hoặc xét nghiệm máu. hCG cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích buồng trứng sản xuất progesterone.
- Tăng nồng độ Progesterone: Progesterone là hormone quan trọng giúp duy trì niêm mạc tử cung, ngăn chặn sự co bóp của tử cung và tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của thai nhi. Progesterone cũng có thể gây ra một số triệu chứng sớm của thai kỳ như căng tức ngực, mệt mỏi.
- Tăng nồng độ Estrogen: Estrogen cũng tăng lên sau khi phôi làm tổ, góp phần vào việc phát triển của thai nhi và các cơ quan sinh sản của mẹ.
Vai trò của việc bổ sung nội tiết tố:
Trong quá trình IVF, bệnh nhân thường được chỉ định bổ sung progesterone và/hoặc estrogen sau khi chuyển phôi để hỗ trợ quá trình làm tổ và duy trì thai kỳ trong giai đoạn đầu. Việc tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng thuốc là vô cùng quan trọng.
10 Dấu hiệu thai IVF đã vào tổ an toàn
1. Ra máu báo thai
Máu báo thai là một trong những dấu hiệu sớm thường gặp nhất cho thấy phôi đã làm tổ thành công trong tử cung. Tuy nhiên, không phải ai cũng gặp phải tình trạng này, và sự xuất hiện của máu báo thai cũng không phải là dấu hiệu chắc chắn 100% rằng bạn đã mang thai.
Đặc điểm của máu báo thai:
- Thời điểm: Thường xuất hiện khoảng 6-12 ngày sau khi chuyển phôi, trùng với thời điểm phôi bắt đầu làm tổ.
- Màu sắc: Thường có màu hồng nhạt, đỏ tươi hoặc nâu.
- Lượng máu: Rất ít, thường chỉ là vài giọt hoặc vệt nhỏ trên quần lót.
- Thời gian kéo dài: Thường chỉ kéo dài từ vài giờ đến 1-2 ngày.
- Không kèm theo đau bụng: Khác với kinh nguyệt, máu báo thai thường không gây đau bụng hoặc chỉ đau nhẹ thoáng qua.
Phân biệt máu báo thai với kinh nguyệt:
Đặc điểm | Máu báo thai | Kinh nguyệt |
Thời điểm | 6-12 ngày sau chuyển phôi | Đến kỳ kinh nguyệt (khoảng 14 ngày sau rụng trứng) |
Màu sắc | Hồng nhạt, đỏ tươi hoặc nâu | Đỏ sẫm |
Lượng máu | Rất ít, vài giọt hoặc vệt nhỏ | Nhiều hơn, cần dùng băng vệ sinh |
Thời gian | Vài giờ đến 1-2 ngày | 3-7 ngày |
2. Đau nhẹ vùng bụng dưới
Cơn đau lâm râm vùng bụng dưới xuất hiện do quá trình phôi bám vào thành tử cung. Cơn đau này thường nhẹ, không kéo dài và không dữ dội như đau bụng kinh.
Khi phôi bám vào niêm mạc tử cung, nó có thể gây ra một số kích thích và co thắt nhẹ ở tử cung, dẫn đến cảm giác đau âm ỉ hoặc nhói nhẹ ở vùng bụng dưới. Ngoài ra, sự thay đổi nội tiết tố trong giai đoạn này cũng có thể góp phần gây ra tình trạng đau bụng.
Đặc điểm của cơn đau:
- Vị trí: Thường đau ở vùng bụng dưới, có thể lan sang vùng thắt lưng.
- Cường độ: Đau nhẹ, âm ỉ hoặc nhói nhẹ.
- Thời gian: Không kéo dài, thường chỉ vài phút hoặc vài giờ.
- Không kèm theo các triệu chứng khác: Không sốt, không ra máu nhiều, không buồn nôn hoặc nôn
Nếu bạn bị đau bụng dữ dội, đau liên tục, kèm theo các triệu chứng như sốt, ra máu nhiều, chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng như mang thai ngoài tử cung hoặc sảy thai.
Lời khuyên:
Nếu bạn cảm thấy đau bụng nhẹ, hãy nghỉ ngơi, thư giãn, tránh vận động mạnh và uống đủ nước. Bạn cũng có thể chườm ấm vùng bụng dưới để giảm đau. Nếu cơn đau không thuyên giảm hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn.
3. Thân nhiệt tăng nhẹ
Sau khi phôi làm tổ, một số phụ nữ nhận thấy thân nhiệt của mình tăng nhẹ, khoảng 0,3-0,5 độ C. Điều này là do sự gia tăng của hormone progesterone, giúp hỗ trợ quá trình mang thai.
Hiện tượng này có thể kéo dài vài ngày hoặc một tuần đầu tiên sau khi phôi làm tổ. Nếu nhận thấy cơ thể hơi nóng hơn bình thường mà không có dấu hiệu sốt hay nhiễm bệnh, mẹ bầu có thể yên tâm rằng đây là một tín hiệu tích cực.
4. Căng tức ngực
Hormone thai kỳ tăng cao khiến lưu lượng máu đến ngực nhiều hơn, làm cho ngực trở nên căng tức, nhạy cảm hơn. Một số phụ nữ còn nhận thấy quầng vú sẫm màu và núm vú trở nên nhạy cảm hơn bình thường.
Triệu chứng này có thể xuất hiện ngay sau khi phôi làm tổ và kéo dài trong những tuần đầu tiên của thai kỳ. Cảm giác căng tức ngực có thể giống với dấu hiệu trước kỳ kinh nguyệt nhưng thường kéo dài hơn.
Đặc điểm của căng tức ngực:
- Cảm giác: Ngực trở nên căng, đau nhức, đặc biệt là khi chạm vào.
- Núm vú: Núm vú có thể trở nên nhạy cảm hơn, quầng vú sẫm màu hơn.
- Thời điểm: Thường xuất hiện khoảng 1-2 tuần sau khi chuyển phôi.
- Mức độ: Mức độ căng tức ngực có thể khác nhau ở mỗi người, từ nhẹ đến khá khó chịu.
5. Cơ thể mệt mỏi, buồn ngủ nhiều
Việc gia tăng hormone progesterone không chỉ ảnh hưởng đến nhiệt độ cơ thể mà còn khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng và có xu hướng buồn ngủ nhiều hơn.
Nếu mẹ bầu cảm thấy mình dễ buồn ngủ, uể oải ngay cả khi đã ngủ đủ giấc, đây có thể là dấu hiệu thai đã làm tổ thành công. Nghỉ ngơi đầy đủ và bổ sung dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp cơ thể nhanh chóng thích nghi với sự thay đổi này.
6. Buồn nôn hoặc khó chịu với mùi lạ
Tình trạng buồn nôn hoặc nhạy cảm với mùi thường xuất hiện sớm ở những phụ nữ mang thai IVF. Đây là một trong những dấu hiệu quan trọng cho thấy hormone hCG trong cơ thể đang tăng lên, hỗ trợ quá trình phát triển của thai nhi.
Một số mùi như nước hoa, thức ăn, cà phê hoặc khói thuốc có thể trở nên khó chịu hơn bình thường. Cảm giác buồn nôn thường xuất hiện vào buổi sáng nhưng cũng có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày. Nếu tình trạng này kéo dài và gây ảnh hưởng đến chế độ ăn uống, mẹ bầu nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được hướng dẫn cách giảm bớt triệu chứng.
7. Thay đổi khẩu vị
Sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến mẹ bầu thèm ăn một số món nhất định hoặc cảm thấy chán ăn với những thực phẩm từng yêu thích. Một số phụ nữ có xu hướng thích những món ăn có vị chua hoặc mặn hơn bình thường.
Ngoài ra, có người sẽ cảm thấy mất vị giác hoặc xuất hiện cảm giác “kim loại” trong miệng, làm thay đổi cách cảm nhận hương vị của thức ăn. Những thay đổi này thường là dấu hiệu cho thấy phôi thai đang phát triển ổn định trong tử cung.
8. Đi tiểu nhiều hơn bình thường
Sau khi phôi làm tổ, lưu lượng máu đến vùng xương chậu và thận tăng lên, kích thích bàng quang khiến mẹ bầu đi tiểu thường xuyên hơn. Đây là một trong những dấu hiệu sớm của thai kỳ do hormone hCG làm tăng tốc độ tuần hoàn máu, khiến thận phải hoạt động nhiều hơn.
Mặc dù đi tiểu thường xuyên là dấu hiệu tích cực, nhưng nếu đi tiểu kèm theo cảm giác đau rát hoặc khó chịu, mẹ bầu cần kiểm tra để loại trừ nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.
9. Táo bón hoặc đầy hơi
Sự gia tăng hormone progesterone trong thai kỳ có thể làm chậm quá trình tiêu hóa, dẫn đến tình trạng đầy hơi hoặc táo bón. Đây là một hiện tượng khá phổ biến ở các mẹ bầu IVF và có thể kéo dài trong những tuần đầu tiên của thai kỳ.
Để giảm bớt triệu chứng này, mẹ bầu nên uống đủ nước, bổ sung nhiều chất xơ từ rau xanh và trái cây, đồng thời duy trì vận động nhẹ nhàng để hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
10. Chuột rút nhẹ
Một số mẹ bầu có thể cảm thấy chuột rút nhẹ do tử cung đang thích nghi với sự làm tổ của phôi thai. Cơn chuột rút này thường không kéo dài và không đi kèm với tình trạng chảy máu bất thường.
Tuy nhiên, nếu mẹ bầu cảm thấy chuột rút nghiêm trọng, kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác như chảy máu nhiều, cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và nhận tư vấn từ bác sĩ.
Cách xác định phôi đã làm tổ an toàn trong tử cung hay chưa
Dùng que thử thai
Que thử thai là phương pháp đơn giản và nhanh chóng nhất để kiểm tra nồng độ hormone hCG trong nước tiểu, từ đó xác định khả năng phôi đã làm tổ thành công.
Thời điểm sử dụng que thử:
Để có kết quả chính xác nhất, bạn nên sử dụng que thử thai sau ít nhất 14 ngày sau khi chuyển phôi. Thử quá sớm có thể cho kết quả âm tính giả, vì nồng độ hCG có thể chưa đủ cao để que thử phát hiện.
Cách sử dụng que thử:
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên bao bì que thử.
- Lấy mẫu nước tiểu (thường là nước tiểu buổi sáng, vì nồng độ hCG cao nhất).
- Nhúng que thử vào nước tiểu theo hướng dẫn.
- Chờ trong khoảng thời gian quy định (thường là 3-5 phút).
- Đọc kết quả:
- Hai vạch: Có thai.
- Một vạch: Không có thai.
- Không có vạch nào: Que thử bị lỗi hoặc không hợp lệ.
Lưu ý:
- Một số que thử có thể nhạy cảm hơn và cho kết quả dương tính sớm hơn, nhưng kết quả này có thể không chính xác.
- Nếu kết quả âm tính nhưng bạn vẫn có các triệu chứng nghi ngờ mang thai, hãy thử lại sau vài ngày hoặc đến gặp bác sĩ để xét nghiệm máu.
Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu để đo nồng độ hCG là phương pháp chính xác hơn so với que thử thai. Xét nghiệm này có thể được thực hiện sớm hơn, khoảng 7-10 ngày sau khi chuyển phôi. Nếu nồng độ hCG tăng dần theo thời gian, điều này chứng tỏ phôi đã bám vào thành tử cung và phát triển bình thường.
Thời điểm xét nghiệm máu:
Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm máu beta-hCG sau khoảng 9-14 ngày sau khi chuyển phôi. Thời điểm này, nồng độ hCG trong máu đã đủ cao để có thể phát hiện được.
Đọc kết quả xét nghiệm máu:
- Nồng độ hCG > 5 mIU/mL: Có thai.
- Nồng độ hCG < 5 mIU/mL: Không có thai.
- Nồng độ hCG thấp: Cần theo dõi và xét nghiệm lại sau vài ngày để xem nồng độ hCG có tăng lên hay không.
Ưu điểm của xét nghiệm máu:
- Độ chính xác cao: Xét nghiệm máu có thể phát hiện nồng độ hCG rất thấp, cho kết quả chính xác hơn que thử thai.
- Phát hiện sớm: Xét nghiệm máu có thể phát hiện có thai sớm hơn so với que thử thai.
- Đánh giá sự phát triển của thai: Theo dõi sự gia tăng nồng độ hCG có thể giúp đánh giá sự phát triển của thai trong giai đoạn đầu.
Lưu ý:
- Xét nghiệm máu beta-hCG nên được thực hiện theo chỉ định của bác sĩ.
- Kết quả xét nghiệm cần được bác sĩ giải thích để có đánh giá chính xác nhất.
Siêu âm
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của các cơ quan bên trong cơ thể. Trong trường hợp IVF, siêu âm được sử dụng để xác định xem thai đã vào tử cung hay chưa và đánh giá sự phát triển ban đầu của thai nhi.
Thời điểm siêu âm:
Siêu âm thường được thực hiện khoảng 5-6 tuần sau khi chuyển phôi, khi thai đã đủ lớn để có thể nhìn thấy trên siêu âm.
Các loại siêu âm:
- Siêu âm đầu dò âm đạo: Đầu dò siêu âm được đưa vào âm đạo để có hình ảnh rõ nét hơn của tử cung và buồng trứng.
- Siêu âm bụng: Đầu dò siêu âm được đặt trên bụng để tạo ra hình ảnh.
Mục đích của siêu âm:
- Xác định vị trí thai: Đảm bảo thai nằm trong tử cung (loại trừ thai ngoài tử cung).
- Xác định số lượng thai: Xác định xem có phải là đơn thai hay đa thai.
- Đánh giá sự phát triển của thai: Đo kích thước túi thai và phôi thai để đánh giá sự phát triển ban đầu.
- Kiểm tra tim thai: Tìm kiếm tim thai để xác định thai có còn sống hay không.
Việc kiểm tra sớm và theo dõi chặt chẽ giúp đảm bảo quá trình mang thai diễn ra thuận lợi. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, mẹ bầu cần liên hệ ngay với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Lưu ý quan trọng sau khi chuyển phôi để đạt kết quả tốt nhất
Nghỉ ngơi hợp lý
Sau khi chuyển phôi, mẹ bầu nên nghỉ ngơi trong 24-48 giờ đầu tiên để giúp phôi có thời gian bám vào thành tử cung. Không cần nằm yên hoàn toàn nhưng nên hạn chế vận động mạnh và tránh căng thẳng.
Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quá trình làm tổ của phôi. Mẹ bầu nên:
- Bổ sung thực phẩm giàu protein như trứng, cá, thịt gà, đậu hũ.
- Ăn nhiều rau xanh và trái cây để cung cấp vitamin và khoáng chất.
- Uống đủ nước để cơ thể hoạt động tốt.
- Tránh thực phẩm có tính hàn, cay nóng, rượu bia và caffeine.
Tránh quan hệ vợ chồng
Trong ít nhất 2 tuần đầu sau khi chuyển phôi, nên tránh quan hệ tình dục để giảm nguy cơ co bóp tử cung và giúp phôi bám vào thành tử cung ổn định.
Không vận động mạnh
Mẹ bầu nên tránh các hoạt động thể chất cường độ cao như chạy bộ, nâng vật nặng, hoặc làm việc quá sức. Việc tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ chậm sẽ giúp duy trì sức khỏe mà không ảnh hưởng đến quá trình làm tổ của phôi.
Giữ tinh thần thoải mái
Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố và quá trình làm tổ của phôi. Mẹ bầu nên giữ tinh thần lạc quan, thực hành các phương pháp thư giãn như thiền, đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ.
Tuân thủ chỉ định của bác sĩ
Mẹ bầu cần uống thuốc hỗ trợ thai kỳ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, bao gồm progesterone hoặc các loại thuốc nội tiết khác. Không tự ý ngừng thuốc hoặc sử dụng các loại thuốc không được kê đơn.
Theo dõi dấu hiệu bất thường
Nếu gặp các triệu chứng như chảy máu nhiều, đau bụng dữ dội, sốt cao hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khác, mẹ bầu nên đến bệnh viện ngay để kiểm tra.
Việc tuân thủ các lưu ý trên sẽ giúp tăng cơ hội thành công sau khi chuyển phôi và hỗ trợ quá trình mang thai diễn ra thuận lợi nhất.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Sau quá trình chuyển phôi IVF, việc theo dõi sức khỏe và nhận biết các dấu hiệu bất thường là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những trường hợp bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn kịp thời:
- Ra máu nhiều: Nếu bạn ra máu nhiều hơn so với máu báo thai thông thường, có màu đỏ tươi và kèm theo đau bụng dữ dội, hãy đến bệnh viện ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của sảy thai hoặc mang thai ngoài tử cung.
- Đau bụng dữ dội: Đau bụng dữ dội, liên tục, không giảm khi nghỉ ngơi có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng như vỡ thai ngoài tử cung, viêm nhiễm hoặc các biến chứng khác.
- Sốt cao: Sốt cao (trên 38 độ C) có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng, cần được điều trị kịp thời.
- Buồn nôn và nôn quá nhiều: Nếu bạn buồn nôn và nôn quá nhiều, không thể ăn uống gì, dẫn đến mất nước và suy nhược cơ thể, hãy đến bệnh viện để được bù nước và điều trị.
- Chóng mặt, ngất xỉu: Chóng mặt, ngất xỉu có thể là dấu hiệu của tụt huyết áp hoặc các vấn đề tim mạch, cần được kiểm tra.
- Khó thở: Khó thở có thể là dấu hiệu của các vấn đề về hô hấp hoặc tim mạch, cần được cấp cứu kịp thời.
- Các triệu chứng bất thường khác: Bất kỳ triệu chứng bất thường nào khiến bạn lo lắng, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn.
Nếu bạn đang có kế hoạch thực hiện IVF hoặc muốn kiểm tra sức khỏe sinh sản, hãy đến với Đông Đô IVF Center. Chúng tôi tự hào là một trong những trung tâm hỗ trợ sinh sản hàng đầu với đội ngũ bác sĩ giỏi, trang thiết bị hiện đại và quy trình điều trị tiên tiến. Đặt lịch hẹn ngay hôm nay để được thăm khám và tư vấn.
Đông Đô IVF Center – Đồng hành cùng bạn trên hành trình làm mẹ!