Bài viết được viết bởi BS. Vũ Việt Dũng – Bác sĩ hỗ trợ sinh sản và được tham vấn chuyên môn bởi Bác sĩ CKII. Tăng Đức Cương – Giám đốc chuyên môn Bệnh viện Đông Đô.
Chất lượng tinh trùng là yếu tố quan trọng nhất quyết định sức khỏe sinh sản nam giới. Tinh trùng khỏe mạnh và đảm bảo về số lượng sẽ giúp gia tăng cơ hội thụ thai thành công và giảm nguy cơ dị tật ở thai nhi. Vậy làm sao để cải thiện chất lượng tinh trùng? Sau đây là 7 bí quyết giúp nam giới tăng cả số lượng và chất lượng tinh binh hiệu quả nhất.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng được thể hiện qua bảng sau:
|
Các yếu tố |
Chi tiết |
| Yếu tố di truyền | Các tổn thương về mặt di truyền làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng và giảm cả chất lượng tinh trùng gồm: Bất thường kiểu gen, đột biến đơn gen, thêm một nhiễm sắc thể Y, mất đoạn nhỏ nhiễm sắc thể Y [1]. |
| Môi trường sống và làm việc |
|
| Lối sống | Hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng ma túy, chất kích thích, thừa cân béo phì, stress, chế độ dinh dưỡng, giấc ngủ, tần suất và thói quen quan hệ tình dục. |
| Bệnh lý | Viêm nhiễm và các bệnh lý về đường sinh dục như nhiễm trùng tinh hoàn, mào tinh, tuyến tiền liệt,.. chính là nguyên nhân làm suy giảm khả năng sản sinh tinh trùng [3]. |
| Tuổi tác | Tuổi tác tỉ lệ nghịch với khả năng sinh sản và chất lượng tinh trùng của nam giới. Tuổi cao khiến cơ quan sinh dục nam bị lão hóa, làm giảm khả năng sửa sai của tế bào [4]. |
Như vậy, ngoài các yếu tố không thể thay đổi như tuổi tác, di truyền thì nam giới hoàn toàn có thể cải thiện chất lượng tinh trùng bằng nhiều cách khác nhau.
1. Cải thiện chất lượng tinh trùng bằng chế độ dinh dưỡng
Chế độ ăn có liên quan mật thiết tới chất lượng tinh trùng. Do đó, nam giới nên nâng cao chất lượng tinh trùng thông qua việc áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học.
Nhiều nghiên cứu tại khu vực Bắc Mỹ, Châu Âu, Trung Đông và Đông Á cho thấy, chế độ ăn Địa Trung Hải, hoặc chế độ ăn có đầy đủ dưỡng chất lành mạnh giúp cải thiện các chỉ số tinh dịch đồ [5]. Trong đó, nguồn thực phẩm giàu protein, vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa nên được ưu tiên hàng đầu.
Sau đây là những nhóm dưỡng chất thiết yếu giúp cải thiện chất lượng tinh trùng ở nam giới hiệu quả mà bạn có thể tham khảo:
|
Nhóm dưỡng chất |
Thực phẩm chứa dưỡng chất |
Hàm lượng nên bổ sung |
| Kẽm | Hàu, trứng, các loại hạt, thịt bò, hải sản có vỏ,… | 11mg kẽm nguyên tố mỗi ngày |
| Vitamin B9 (Axit folic và Folat) | Ngũ cốc, rau lá xanh, nước cam, đậu, bánh mì,… | 400 mcg mỗi ngày |
| Vitamin B12 | Nghêu, cá, hải sản, gan, thịt gia cầm, ngũ cốc, sữa, trứng,.. | 2,4 mcg mỗi ngày |
| Vitamin A | Trứng, thịt, sữa, phô mai, cá tuyết, dầu gan cá bơn, gan, thận động vật,… | 900 mcg mỗi ngày |
| Vitamin C | Trái cây họ cam quýt, rau lá xanh, ớt đỏ, ớt xanh, cà chua, tỏi, hạnh nhân,… | 90 mg mỗi ngày |
| Vitamin E | Dầu và bơ thực vật, rau ăn lá, đậu phộng, ngũ cốc, các loại hạt,… | 15 mg mỗi ngày |
| Các axit amin thiết yếu (L-arginine, Axit aspartic) | Thịt, gia cầm, trứng, sữa và cá | 0,08 đến 0,10g/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày |
| Axit béo Omega-3 | Cá hồi, cá thu, cá ngừ, cá trích, trứng, sữa chua, các loại hạt và dầu hạt | 3000 mg mỗi ngày |
| Chất chống oxy hóa Coenzyme Q10 | Thịt, cá và dầu thực vật | 100 đến 300 mg mỗi ngày |
Ngoài ra, nam giới muốn cải thiện chất lượng tinh trùng cũng cần kiêng hoặc hạn chế ăn các nguồn thực phẩm không lành mạnh như:
- Chất béo bão hòa
- Thức ăn nhanh và đồ ăn chế biến sẵn
- Ngũ cốc tinh chế
- Rượu bia, nước uống có gas,…
2. Xây dựng lối sống lành mạnh
Tháng 6 năm 2014, tạp chí Human reproduction đã đăng tải một nghiên cứu về mối liên hệ giữa lối sống với chất lượng tinh trùng. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nam giới có thể cải thiện hình dạng của tinh trùng bằng cách thay đổi một số thói quen sinh hoạt hàng ngày [6].
Cụ thể, một lối sống tốt cho khả năng sinh sản của nam giới sẽ bao gồm các nguyên tắc sau:
- Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7,5 – 8 tiếng 1 ngày, ngủ sớm trước 22:30.
- Hạn chế stress: Tránh làm việc quá sức, không suy nghĩ tiêu cực, tìm đến các phương pháp giải trí, thư giãn lành mạnh.
- Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên: Rèn luyện thể chất 30 phút – 1 tiếng mỗi ngày với các bài tập phù hợp như tập cơ kegel, yoga, chạy bộ, plank,… giúp nam giới tăng hormone testosterone, tăng số lượng tinh trùng và khả năng sinh sản.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Nam giới có chỉ số BMI càng cao thì chất lượng tinh trùng càng giảm. Do đó, hãy kiểm soát cân nặng ở mức độ hợp lý nhất, tránh thừa cân béo phì.
- Tránh xa các chất kích thích: Rượu bia, thuốc lá, ma túy và các chất kích thích khác là biện pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng tinh trùng.
- Vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ: Tắm rửa thường xuyên, giữ vùng kín khô thoáng, quan hệ tình dục an toàn,….giúp giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm và các bệnh lý tại bộ phận sinh dục.
3. Uống vitamin bổ sung
Vitamin D, vitamin C, vitamin E và Kẽm, Omega-3,… là những khoáng chất rất quan trọng đối với sức khỏe của tinh trùng. Chúng không chỉ hỗ trợ tăng cường hệ thống miễn dịch mà còn giúp bổ sung chất chống oxy hóa giúp cải thiện khả năng sinh sản hiệu quả.
Tuy nhiên, khi bổ sung các loại Vitamin bằng thực phẩm chức năng, bạn cần tham khảo kỹ ý kiến của bác sĩ. Việc quá lạm dụng hoặc sử dụng sai cách Vitamin đường uống có thể ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe tổng thể.
4. Kiểm tra môi trường sống
Mỗi trường sống ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe tổng thể cũng như khả năng sinh sản của nam giới. Do đó, cách cải thiện chất lượng tinh trùng hiệu quả chính là kiểm tra môi trường sống và làm việc để loại bỏ hoàn toàn các nguồn hóa chất độc hại.
Các chất độc hại thường có trong môi trường xung quan gồm: Kim loại nặng, thuốc trừ sâu, dung môi, chất tẩy rửa, keo, sơn không gốc nước,…Trong trường hợp đã tiếp xúc với những chất này, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về cách khắc phục hoặc tạm dừng tiếp xúc cho đến khi chất lượng tinh trùng được cải thiện và thụ thai thành công.
Ngoài ra, môi trường làm việc có nhiệt độ quá cao, chứa bức xạ, ngồi nhiều và ít vận động cũng ảnh hưởng đến số lượng, khả năng di động và hình thái của tinh binh. Do đó, nếu muốn có tinh trùng khỏe mạnh, bạn có thể cân nhắc việc tạm dừng hoặc thay đổi nghề nghiệp.
5. Lựa chọn quần đùi, quần lót phù hợp
Việc mặc quần đùi, quần lót chật khiến cậu nhỏ bị bó sát, gây nóng bức đổ mồ hôi. Điều này không chỉ làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng ở nam giới mà còn tăng nguy cơ mắc bệnh lý viêm nhiễm tại bộ phận sinh dục.
Như vậy, để tăng chất lượng tinh trùng, nam giới cần tránh mặc quần lót quá chật liên tục, thường xuyên trong nhiều giờ. Thay vào đó hãy lựa chọn cho mình trang phục vừa vặn, không quá chật cũng không quá rộng và ưu tiên loại quần lót chất liệu cotton mềm mại, thoáng mát và luôn sạch sẽ.
6. Điều trị các bệnh lý liên quan
Tăng chất lượng tinh trùng bằng cách nào khi đang mắc các bệnh lý, đặc biệt là bệnh lý nam khoa? Trong trường hợp này, bạn cần tới các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn phác đồ điều trị bệnh phù hợp nhất. Chất lượng tinh trùng chỉ có thể được cải thiện khi bạn có một sức khỏe tốt.
7. Khám sức khỏe định kỳ
Khi áp dụng các biện pháp trên, nam giới cũng cần thăm khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra xem số lượng và chất lượng tinh trùng đã được cải thiện hay chưa. Kỹ thuật xét nghiệm tinh dịch đồ sẽ giúp bạn đánh giá chính xác chất lượng tinh trùng, sớm phát hiện các bất thường nếu có. Ngoài ra, bạn cũng được bác sĩ tư vấn kỹ hơn về kiến thức bảo vệ sức khỏe sinh sản cũng như phương hướng điều trị vô sinh, hiếm muộn tích cực nếu cần thiết.
Để cải thiện chất lượng tinh trùng, nam giới cần kiên trì kết hợp nhiều biện pháp tích cực nhằm mang lại hiệu quả tối đa. Hãy tới Trung tâm hỗ trợ sinh sản để được bác sĩ trao đổi, tư vấn nếu bạn đang gặp khó khăn trong vấn đề này.
