Rối loạn cương dương không chỉ ảnh hưởng đến đời sống tình dục mà còn tiềm ẩn nhiều vấn đề sức khỏe. Bài viết dưới đây tại IVF Đông Đô Center tổng hợp nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách phòng ngừa và phương pháp điều trị… giúp nam giới hiểu rõ tình trạng, bảo vệ sức khỏe và duy trì hạnh phúc gia đình.
Rối loạn cương dương là gì?
Rối loạn cương dương (Erectile Dysfunction – ED) là tình trạng nam giới không thể đạt được hoặc duy trì sự cương cứng của dương vật đủ lâu để có quan hệ tình dục thỏa mãn. Đây không chỉ là vấn đề tình dục mà còn là dấu hiệu sức khỏe bởi có thể ảnh hưởng đến chất lượng đời sống tinh thần, mối quan hệ vợ chồng và đôi khi là cảnh báo các bệnh lý tiềm ẩn khác…
Tình trạng này xảy ra phổ biến hơn khi nam giới lớn tuổi; nhưng nó không chỉ là “bệnh của người già” mà có thêm nhiều nguyên nhân thực thể hoặc lối sống cũng có thể gây ra.
5 Nguyên nhân dẫn đến rối loạn cương dương
Rối loạn cương dương có thể xuất phát từ nhiều yếu tố phối hợp, bao gồm: tâm lý, thể chất, nội tiết, lối sống hay thuốc…
Dưới đây là 5 nhóm nguyên nhân chính:
Nguyên nhân tâm lý
- Lo âu, stress, trầm cảm đều có thể ảnh hưởng rất lớn: Nếu tâm lý không ổn định khiến hệ thần kinh điều khiển cương dương có thể bị “gián đoạn”, khiến khó đạt hoặc duy trì cương cứng.
- Vấn đề trong mối quan hệ cũng là một nguyên nhân, như: bất đồng vợ chồng, áp lực chuyện tình dục, tự ti về bản thân… đều có thể là rào cản tâm lý lớn.
Do thuốc
- Một số loại thuốc điều trị bệnh mạn tính có thể gây rối loạn cương dương, như: thuốc cao huyết áp (thuốc chẹn beta), thuốc lợi tiểu, thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị ung thư tuyến tiền liệt,…
- Ngoài ra, việc dùng rượu, thuốc lá hoặc chất kích thích cũng có thể là nguyên nhân gián tiếp hoặc trực tiếp gây ED.
Do lối sống
- Thói quen hút thuốc lá có thể gây tổn thương nội mạc mạch máu, giảm sản xuất nitric oxide – chất rất cần thiết để giãn mạch dương vật.
- Ít vận động, béo phì cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ xơ vữa mạch, huyết áp cao, rối loạn chuyển hóa, từ đó ảnh hưởng khả năng cương.
- Uống rượu nhiều, lối sống căng thẳng: tích tụ stress, thay đổi nội tiết, ảnh hưởng lưu thông máu cũng làm tăng nguy cơ ED.
Do tuổi tác và suy giảm testosterone
- Khi đàn ông lớn tuổi, nồng độ testosterone tự nhiên giảm dần, điều này ảnh hưởng đến ham muốn và khả năng cương cứng.
- Thiếu testosterone (suy sinh dục nam) có thể do nhiều nguyên nhân: tuổi tác, bệnh lý tuyến yên, hoặc tinh hoàn suy yếu.
- Mặc dù vậy, cần lưu ý: testosterone thấp thường là một phần nguyên nhân, chứ hiếm khi là nguyên nhân duy nhất gây ra ED.
Nguyên nhân thực thể
- Các bệnh mạch máu, như: xơ vữa động mạch, cao huyết áp… có thể làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, làm giảm khả năng giãn mạch, dẫn đến lưu lượng máu đến dương vật kém hơn.
- Bệnh thần kinh: các tổn thương thần kinh như tiểu đường gây biến chứng thần kinh, hoặc bệnh lý thần kinh như Parkinson, đa xơ cứng, chấn thương tủy sống… có thể làm gián đoạn dẫn truyền tín hiệu cương dương.
- Suy mạch tĩnh: có trường hợp tĩnh mạch dương vật không giữ được máu trong thể hang, dẫn đến “rò rỉ” khiến dương vật khó duy trì độ cứng.
>>> Xem thêm: Nấm vùng kín: Kiến thức cần biết để bảo vệ sức khỏe vợ chồng
Dấu hiệu và cách chăm sóc sức khỏe nam giới
Rối loạn cương dương thường xuất hiện khi nam giới gặp khó khăn trong việc đạt hoặc duy trì cương dương đủ để quan hệ. Dương vật có thể không cương lên ngay cả khi có kích thích, hoặc cương nhưng không đủ cứng và nhanh chóng mềm trở lại. Ham muốn tình dục giảm, ít suy nghĩ về “gần gũi”, đôi khi do testosterone thấp hoặc căng thẳng tâm lý.
Một số trường hợp còn gặp vấn đề xuất tinh, xuất tinh quá nhanh hoặc khó/không thể xuất tinh, mặc dù không phải lúc nào cũng là rối loạn cương dương thuần túy. Nhận biết sớm những dấu hiệu này giúp chủ động đi khám và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa rối loạn cương dương phần lớn liên quan đến lối sống và chăm sóc sức khỏe.
Duy trì cân nặng hợp lý, kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh với vận động thường xuyên giúp cải thiện lưu lượng máu và sức khỏe tim mạch. Kiểm soát tốt các bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp hay mỡ máu cũng hỗ trợ chức năng cương. Tập luyện đều đặn, bao gồm đi bộ, chạy bộ, đạp xe hoặc tập cơ sàn chậu, cùng với việc quản lý căng thẳng qua thiền, yoga, tư vấn tâm lý, và đảm bảo giấc ngủ đủ chất lượng, đều góp phần giảm nguy cơ rối loạn cương.
Ngoài ra, chế độ ăn giàu rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, protein lành mạnh, hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá sẽ giúp bảo vệ mạch máu và duy trì sức khỏe tình dục ổn định.
Rối loạn cương dương có nguy hiểm không?
Câu trả lời là “có thể” nếu không được xử lý, ED có thể ảnh hưởng sâu đến nhiều mặt trong cuộc sống.
Ảnh hưởng tâm lý, tự ti
- Khi gặp ED, nhiều người cảm thấy xấu hổ, lo lắng, mất tự tin.
- Tự ti trong chuyện tình dục có thể dẫn đến trầm cảm, lo lắng kéo dài nếu không tìm cách giải quyết.
Ảnh hưởng mối quan hệ vợ chồng
- Khi nam giới gặp khó khăn trong “chuyện ấy”, đôi khi đối tác cũng bị ảnh hưởng: cảm giác xa cách, lãnh cảm, hiểu lầm.
- Nếu không chia sẻ và tìm hỗ trợ, ED có thể tạo ra khoảng cách trong mối quan hệ.
Có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn
- ED liên quan chặt chẽ đến các bệnh mạch máu như xơ vữa, cao huyết áp, hoặc tiểu đường.
- Trong nhiều trường hợp, ED là “tiếng chuông cảnh báo” cho bệnh tim mạch: mạch máu nhỏ của dương vật bị ảnh hưởng trước khi mạch lớn hơn như tim hoặc não.
>>> Có thể bạn quan tâm: Quai bị là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng vô sinh và điều trị phòng ngừa
Rối loạn cương dương có gây vô sinh không?
Rối loạn cương dương không trực tiếp khiến vô sinh, nhưng lại có thể ảnh hưởng gián tiếp đến khả năng có con:
- Nếu dương vật khó cương hoặc không duy trì cương, việc thụ tinh tự nhiên có thể trở nên khó khăn hơn.
- Một số trường hợp ED đi kèm với xuất tinh bất thường (xuất tinh sớm, không xuất tinh) – điều này có thể làm gián đoạn quá trình thụ tinh.
- Tuy nhiên, hầu hết nam giới vẫn có thể có con nếu điều trị thích hợp: thay đổi lối sống, hoặc sử dụng các biện pháp hỗ trợ y tế nếu cần.
Cách điều trị rối loạn cương dương
Việc lựa chọn cách điều trị phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân gốc rễ (tâm lý, bệnh lý, nội tiết…), mức độ nghiêm trọng và mong muốn của người bệnh.
Điều trị nội khoa
- Thuốc ức chế PDE‑5 (như sildenafil, tadalafil, v.v.) là thuốc phổ biến nhất, giúp tăng lưu lượng máu đến dương vật.
- Nếu nguyên nhân là hormone, bác sĩ có thể xem xét liệu pháp thay thế testosterone nếu nồng độ testosterone thấp.
Điều trị tâm lý
- Tư vấn tâm lý hoặc trị liệu tình dục nếu ED liên quan đến lo âu, trầm cảm, hoặc vấn đề mối quan hệ.
- Kỹ thuật thư giãn, liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) có thể giúp giảm căng thẳng và cải thiện cương dương.
Thay đổi lối sống
- Tập thể dục, giảm cân, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu,… như phần phòng ngừa đã nêu.
- Điều chỉnh chế độ ăn, ngủ đủ giấc, quản lý stress.
Liệu pháp hormone
- Khi lượng testosterone thấp, liệu pháp testosterone có thể được cân nhắc, nhưng cần theo dõi chặt chẽ vì có thể có tác dụng phụ.
Thiết bị hỗ trợ
- Máy hút chân không (vacuum erection device): Tạo áp lực âm để hút máu vào dương vật, giúp cương cứng
- Ống tiêm hoặc viên đặt trong niệu đạo: Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ dùng thuốc tiêm (intracavernosal) hoặc đặt thuốc vào niệu đạo để tạo cương.
Phẫu thuật
- Khi các cách điều trị khác không hiệu quả: Cấy ghép thể hang (penile implant) là một lựa chọn.
- Phẫu thuật mạch máu: Nếu xác định tắc mạch hoặc bất thường mạch máu dương vật, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp mạch.
5 Câu hỏi thường gặp về rối loạn cương dương
Câu 1 – Rối loạn cương dương có tự khỏi không?
Đôi khi, nếu nguyên nhân là tạm thời (như stress, dùng thuốc, lối sống), ED nhẹ có thể cải thiện khi loại bỏ yếu tố thuận lợi. Nhưng nếu nguyên nhân là mạch máu hay bệnh mạn tính, khó để tự khỏi hoàn toàn mà không cần can thiệp từ bác sĩ.
Câu 2 – Rối loạn cương dương có chữa khỏi hoàn toàn không?
Đa số trường hợp cương dương có thể cải thiện rất tốt nếu điều trị đúng, như: kết hợp thuốc, thay đổi lối sống, điều trị nguyên nhân gốc… Với các biện pháp hiện đại như máy hút chân không hoặc cấy ghép, nhiều người đạt được khả năng quan hệ bình thường trở lại.
Câu 3 – Rối loạn cương dương có ảnh hưởng đến việc có con không?
Như đã nói, ED có thể làm khó việc thụ thai tự nhiên nếu cương không đủ hoặc không duy trì lâu. Nhưng nó không đồng nghĩa “vô sinh” vĩnh viễn – nếu điều trị tốt, khả năng làm cha vẫn có thể rất cao.
Câu 4 – Nam giới trẻ tuổi có bị rối loạn cương không?
Có. Mặc dù ED phổ biến hơn ở người lớn tuổi, nhưng lối sống không lành mạnh (hút thuốc, stress, ít vận động), hoặc dùng một số thuốc, cũng có thể khiến đàn ông trẻ gặp vấn đề này. Trẻ hóa ED là một xu hướng đáng lo ngại.
Câu 5 – Rối loạn cương dương nên ăn gì và kiêng gì?
- Nên ăn: Rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đạm lành mạnh (cá, thịt gia cầm không nhiều mỡ), chất béo tốt (như dầu ô liu), các loại hạt, trái cây giàu chất xơ.
- Kiêng hoặc hạn chế: Rượu bia nhiều, thuốc lá, thực phẩm chế biến sẵn, mỡ bão hòa, đường tinh luyện.
Kết luận
Rối loạn cương dương là một vấn đề phổ biến, nhưng không phải là điều không thể điều trị. Quan trọng là nhận biết sớm dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và chủ động tìm cách khắc phục – không nên xấu hổ mà né tránh. Bằng cách kết hợp thay đổi lối sống, kiểm tra y tế định kỳ và nếu cần điều trị, nhiều người hoàn toàn có thể lấy lại phong độ cũng như niềm tin trong quan hệ tình dục.
Nếu bạn hoặc người thân đang gặp các triệu chứng nghi ngờ ED, nên tìm đến bác sĩ chuyên nam khoa hoặc tiết niệu để đánh giá, xét nghiệm (như đo nồng độ testosterone, kiểm tra mạch máu…) và nhận hướng dẫn điều trị phù hợp.
