Tắc một bên vòi trứng là tình trạng không hiếm gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nhiều người lo lắng liệu khi gặp vấn đề này, họ có còn cơ hội thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) để tăng khả năng có thai hay không? Thực tế, câu trả lời còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố y khoa cụ thể.
Tắc vòi trứng là gì?
Tắc vòi trứng là tình trạng ống dẫn trứng (nơi trứng và tinh trùng gặp nhau để thụ tinh) bị chít hẹp hoặc bít tắc do viêm nhiễm, sẹo dính, u nang hay dị tật bẩm sinh. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây vô sinh nữ vì ngăn cản quá trình thụ tinh và di chuyển của trứng về tử cung.
Tắc một bên vòi trứng có thể làm IUI không?
Trường hợp có thể làm IUI
Nếu chỉ tắc một bên vòi trứng, vòi còn lại thông và chức năng buồng trứng bình thường, người bệnh vẫn có thể thực hiện IUI. Tuy nhiên, hiệu quả sẽ cao hơn nếu trứng rụng ở bên vòi trứng còn thông.
Trường hợp không thể làm IUI
Người bị tắc một bên vòi trứng sẽ không thể làm IUI nếu trứng rụng đúng phía vòi trứng bị tắc, vì tinh trùng không thể gặp trứng để thụ tinh. Ngoài ra, nếu vòi trứng bị tắc có ứ dịch hoặc viêm nhiễm, IUI cũng không được khuyến khích do giảm khả năng đậu thai và tăng nguy cơ sảy thai.
Cách xác định khả năng làm IUI
- Chụp tử cung vòi trứng (HSG): Kiểm tra vòi trứng có thông hay tắc.
- Siêu âm đầu dò: Theo dõi sự phát triển nang trứng, kiểm tra tử cung và buồng trứng.
- Xét nghiệm tinh dịch đồ: Đánh giá số lượng, chất lượng, khả năng di động của tinh trùng.
- Xét nghiệm nội tiết: Kiểm tra hormone sinh sản ảnh hưởng đến quá trình rụng trứng và thụ thai.
- Khám phụ khoa: Phát hiện viêm nhiễm, u xơ, polyp tử cung hay bất thường cản trở IUI.
- Theo dõi chu kỳ kinh nguyệt: Đánh giá tình trạng rụng trứng tự nhiên hoặc cần hỗ trợ kích trứng.
Quy trình thực hiện IUI cho người bị tắc một bên vòi trứng
Thăm khám và kiểm tra ban đầu
- Chụp tử cung vòi trứng xác định bên nào tắc, bên nào còn thông.
- Xét nghiệm nội tiết, kiểm tra buồng trứng và tử cung.
- Phân tích tinh dịch đồ đánh giá tinh trùng.
Kích thích buồng trứng
- Dùng thuốc hỗ trợ kích trứng, nhằm tăng cơ hội trứng phát triển ở bên vòi trứng còn thông.
- Siêu âm và xét nghiệm hormone định kỳ để theo dõi sự phát triển của nang trứng.
Theo dõi và xác định thời điểm rụng trứng
- Khi trứng đạt kích thước chuẩn, bác sĩ sẽ tiêm thuốc kích rụng trứng.
- Thời điểm bơm tinh trùng thường sau tiêm khoảng 36 giờ.
Lọc và chuẩn bị tinh trùng
- Lấy tinh trùng của chồng và xử lý chọn lọc tinh trùng khỏe, di động tốt.
Thực hiện bơm tinh trùng
- Đưa tinh trùng vào buồng tử cung bằng ống dẫn nhỏ, nhanh chóng, không đau.
Nghỉ ngơi và theo dõi sau bơm
- Người vợ nằm nghỉ 15-30 phút tại chỗ sau bơm tinh trùng.
Hỗ trợ hoàng thể và chờ kết quả
- Bác sĩ có thể kê thuốc hỗ trợ nội tiết sau IUI.
- Sau 14 ngày, xét nghiệm beta hCG kiểm tra có thai hay không.
Tỷ lệ thành công của IUI khi bị tắc một bên vòi trứng
Tỷ lệ thành công trung bình của IUI
Tỷ lệ thành công IUI khi tắc một bên vòi trứng dao động 15-25% mỗi chu kỳ, nếu bên còn lại thông thoáng. Tại Việt Nam, Bệnh viện Tâm Anh và Bệnh viện Nam học & Hiếm muộn Hà Nội ghi nhận tỷ lệ này là 20-25%, tùy chất lượng tinh trùng, nang noãn và sức khỏe người vợ. Trên thế giới, Mayo Clinic và ASRM cũng thống kê tỷ lệ tương tự, khoảng 10-20%. Tuy nhiên, tuổi trên 35 và các yếu tố như lạc nội mạc tử cung có thể làm giảm cơ hội thành công.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công
- Tình trạng vòi trứng còn lại: Nếu vòi trứng còn lại thông thoáng và hoạt động tốt, tỷ lệ thành công có thể đạt 15-25% mỗi chu kỳ.
- Tuổi người vợ: Phụ nữ dưới 35 tuổi có tỷ lệ thành công cao hơn, khoảng 20-25%, trong khi trên 35 tuổi giảm dần.
- Chất lượng tinh trùng: Tinh trùng khỏe, di động tốt (trên 5 triệu sau lọc rửa) tăng cơ hội thụ thai.
- Số lượng và chất lượng nang noãn: Có 1-3 nang noãn trưởng thành giúp nâng cao tỷ lệ thành công.
- Bệnh lý kèm theo: Lạc nội mạc tử cung hoặc các vấn đề tử cung khác có thể giảm hiệu quả IUI.
Khi nào nên chuyển sang IVF (thụ tinh trong ống nghiệm)?
Tắc nghẽn hoặc tổn thương vòi trứng
Khi vòi trứng bị tắc hoặc hư hỏng, việc thụ thai tự nhiên hoặc thông qua bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) trở nên khó khăn. Trong những trường hợp này, IVF có thể là lựa chọn hiệu quả hơn.
Thất bại sau nhiều chu kỳ IUI
Nếu đã thực hiện từ 3 đến 6 chu kỳ IUI mà không thành công, đặc biệt ở phụ nữ trên 35 tuổi, việc chuyển sang IVF có thể tăng cơ hội mang thai.
Vấn đề về chất lượng hoặc số lượng tinh trùng nghiêm trọng
Trong trường hợp tinh trùng có số lượng thấp, khả năng di chuyển kém hoặc hình dạng bất thường, IVF có thể giúp tăng khả năng thụ thai.
Dự trữ buồng trứng thấp hoặc tuổi tác cao
Phụ nữ có dự trữ buồng trứng thấp hoặc trên 35 tuổi có thể hưởng lợi từ IVF hơn là tiếp tục IUI.
Vô sinh không rõ nguyên nhân sau nhiều nỗ lực thất bại
Khi không xác định được nguyên nhân vô sinh và các phương pháp khác không hiệu quả, IVF có thể là giải pháp thích hợp.
Các câu hỏi liên quan đến tắc vòi trứng và IUI
Làm sao biết mình bị tắc vòi trứng?
Dấu hiệu nghi ngờ tắc vòi trứng thường là khó mang thai dù không dùng biện pháp tránh thai trên 1 năm. Một số phụ nữ có thể kèm đau bụng dưới âm ỉ, kinh nguyệt không đều hoặc ra khí hư bất thường. Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác, cần đến bệnh viện làm các xét nghiệm chuyên sâu như chụp tử cung vòi trứng (HSG), siêu âm, nội soi ổ bụng hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).
Tắc một bên vòi trứng có thể mang thai tự nhiên không?
Tắc một bên vòi trứng vẫn có thể mang thai tự nhiên nếu bên còn lại thông và hoạt động bình thường. Tuy nhiên, khả năng thụ thai có thể giảm so với người không bị tắc vòi trứng. Việc thụ thai còn phụ thuộc vào chất lượng trứng, tinh trùng và sức khỏe sinh sản tổng thể.
Chụp HSG có đau không? Có ảnh hưởng đến khả năng mang thai không?
Chụp HSG có thể gây cảm giác hơi đau hoặc tức bụng ngắn lúc bơm thuốc cản quang, mức độ đau tùy mỗi người. Phương pháp này an toàn, không ảnh hưởng đến khả năng mang thai. Thậm chí, sau chụp HSG, vòi trứng có thể thông thoáng hơn, giúp tăng cơ hội thụ thai tự nhiên trong vài chu kỳ đầu.
Có phương pháp nào thông vòi trứng mà không cần phẫu thuật không?
Hiện nay, một số trường hợp tắc vòi trứng nhẹ hoặc do chất nhầy có thể được thông bằng phương pháp bơm hơi, bơm thuốc cản quang khi chụp HSG hoặc đặt ống thông qua nội soi buồng tử cung. Tuy nhiên, hiệu quả tùy thuộc mức độ và vị trí tắc. Nếu tắc nặng hoặc dính nhiều, phẫu thuật hoặc IVF thường là lựa chọn tối ưu.
Tắc vòi trứng có chữa được không?
Tắc vòi trứng có thể chữa được, tùy vào mức độ và vị trí tắc. Trường hợp tắc nhẹ, bác sĩ có thể can thiệp thông vòi trứng bằng bơm thuốc, đặt ống thông hoặc phẫu thuật nội soi gỡ dính. Nếu tắc nặng, tổn thương nhiều hoặc không thể phục hồi, IVF là giải pháp hiệu quả giúp người bệnh có con.
Hy vọng thông qua bài viết trên, các cặp vợ chồng có thể hiểu hơn kiến thức về tình trạng tắc vòi trứng ở phụ nữ. Qua đó, có thể chủ động hơn trong việc quản lý kế hoạch sinh con, cân nhắc và lựa chọn được phương án hỗ trợ sinh sản phù hợp nhất.
